Блиц-интервью
— Чаму навокал адбываецца так багата зла?
— Зло — вельмі абстрактная катэгорыя. Я не ведаю, адкуль яно бярэцца. Мне падаецца, што вельмі вялікую ролю іграе адукацыя, культура. Калі ў людзей няма дастатковага ўзроўню культуры, начытанасці, нагледжанасці на прыгожае, густу, то яны кіруюцца даволі прымітыўнымі катэгорыямі ў сваім існаванні. І большасць тых людзей, якія зараз твораць, на нашу думку, злое, — яны проста ў выніку адсутнасці духоўнай падрыхтоўкі не разумеюць гэтага. Ніхто з іх не думае такімі катэгорыямі, як дабро i зло. Я лічу, што для іх не зразумела, што гэта зло. Калі людзі палілі кнігі, яны думалі, што твораць добрае; калі палілі на вогнішчы людзей, таксама думалі, што твораць добрае. I зараз гэтаксама кіруюцца сваімі ўяўленнямі, што такое дабро і зло.
Тое, што адбываецца, мне падаецца даволі тыповай справай. Мы проста жылі дастаткова камфортна шмат гадоў пасля распаду СССР i адвыклі ад усяго гэтага. Ёсць краіны, нацыі, народы, якія жывуць у стане вайны пастаянна. Гэта, у прынцыпе, класічны стан для чалавецтва — вайна. Проста мы гэтага не каштавалі, і нам гэта падаецца чымсьці ненатуральным і страшным. Але чалавек да ўсяго прызвычайваецца. Усё паўтараецца, і важна то, як мы гэта ператрываем і якія ўрокі з гэтага вынесем.
— Што дае табе сілы?
— Творчасць. Прычым яна можа быць рознай: ад рэканструкцыі беларускіх народных строяў да музыкі. Я і працу сваю лічу творчасцю, таму што вельмі шмат там завязана на прыдумванні чагосьці.
Але я не магу сказаць, што ў мяне зараз шмат сіл, — мне іх вельмі бракуе. Сілы ў мяне з’яўляюцца, калі я на людзях. Не тое, каб людзі мне даюць сілы, хаця было б вельмі прыгожа так сказаць. Проста калі я знаходжуся сярод людзей, я не даю сабе паблажак і магчымасць даць слабіну.
Самая вялікая мая парада: калі цяжка, трэба выходзіць да людзей. Нават проста на двор, дзе не зможаш стаяць пасярод вуліцы і плакаць, шкадуючы сваё загубленае жыццё.
Мне сілы дае надзея. Нягледзячы на ўсеагульны трэш, я спадзяюся, што ў рэшце рэшт усё будзе правільна. Я не ведаю, наколькі добра або кепска. Але свет уладкаваны так, што ўсё аднойчы становіцца на свае месцы.
— Цi хочаш ты дадому?
— Для мяне дом — вельмі і вельмі важнае паняцце. Дом — гэта тое, што я будавала цягам свайго жыцця сваімі рукамі, сваімі ўяўленнямі пра прыгожае. Большая частка мэблі ў маім доме (гэта была кватэра, але я ўсё роўна называла яе дом) — гэта тое, што я рабіла сама, альбо тое, што засталося ад маіх бабулі і дзядулі. Старая мэбля, стогадовае трумо... Гэта дае адчуванне таго, што ты жывеш і будзеш жыць тут, тваё месца тут. Я не ўпэўнена, што мне ўдасца зладзіць гэта дзе-небудзь у іншым месцы.
Калі я рабіла рамонт, то была вымушана з дзецьмі жыць некалькі месяцаў не дома, качаваць па людзях. Мне было настолькі блага, што я не магла нават уявіць, што калі-небудзь будзе такі момант, што я год пражыву не дома і яшчэ застануся жывой. Гэта разрывае мяне знутры. Дом — гэта тое, дзе я жыла і куды хачу вярнуцца. Мой Зялёны луг. Мне адсюль здаецца, што няма больш прыгожага месца ў свеце, чым пералесак паміж Карбышава і МКАДам, куды я хадзіла на лавачку вышываць, дзе мы збіраліся і хадзілі на лакальныя маршы.